Hội chứng ống cổ tay hay còn gọi là hội chứng đường hầm cổ tay – hội chứng chèn ép thần kinh giữa (tên khoa học: Carpal tunnel syndrome, trong đó carpal tunnel có nghĩa là cườm tay hay ống cổ tay) viết tắt tiếng Việt là HCOCT.
Hình ảnh minh họa hội chứng đường hầm ống cổ tay
I. Định nghĩa:
Hội chứng ống cổ tay (Carpal tunel syndrome) là 1 hội chứng chèn ép dây thần kinh giữa trong ống cổ tay gây đau, tê, dị cảm, có thể yếu liệt ống cổ tay.
Đây là một tập hợp các triệu chứng của một bệnh thần kinh ngoại biên thường gặp, nhất là ở phụ nữ, do nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó có nguyên nhân nghề nghiệp và rất thường gặp ở những người làm việc văn phòng, thường xảy ra khi làm việc bằng tay liên tục duy trì ở một tư thế cố định nào đó trong một thời gian dài.
II. NGUYÊN NHÂN VÀ YẾU TỐ NGUY CƠ
- Nguyên nhân chính xác gây bệnh chưa được biết rõ.
- Các yếu tố nguy cơ bao gồm:
- Cal lệch trong gãy đầu dưới xương quay.
- Sự dầy lên của dây chằng ngang , viêm dính các bao gân gấp.
- U chèn ép :u mỡ , u bao gân , u thần kinh , u xương , u nang hoạt dịch.
- Một số bệnh lý liên quan : tiểu đường , suy giáp , gout , Viêm khớp dạng thấp…
- Cơ địa : mang thai , béo phì , tiền mãn kinh .Tần suất ở nữ gấp 5 lần nam , tuổi thường gặp 40-60 tuổi.
- Công việc nặng nhọc , làm việc với dụng cụ rung , lao động bằng tay nhiều.
III. CHẨN ĐOÁN:
1/ TRIỆU CHỨNG:
- Đau : Đau cổ tay , đau lan xuống các ngón 1,2,3 và nữa ngoài của ngón 4 , sau đó đau cả lòng bàn tay và các ngón tay, có thể lan lên cẳng tay
- Tê , dị cảm : Tê rần như kiến bò , kim châm , nóng rát. Tê tăng nhiều về đêm hoặc khi lái xe , nghỉ 1 lúc hoặc vảy vảy tay như vảy liều kế đo nhiệt độ thì tê giảm
- Giảm hoặc mất cảm giác ở các ngón tay
- Một số trường hợp nặng hoặc chèn ép kéo dài sẽ gây teo cơ ở mô cái , yếu liệt cổ tay gây biến dạng bàn tay khỉ
2 / KHÁM LÂM SÀNG:
- Tìm dấu hiệu giảm khả năng phân biệt 2 điểm trên cùng búp ngón tay.
- Tìm các nghiệm pháp:
- Tinel test : duỗi bàn tay hết cỡ,dùng búa gõ phản xạ gõ vào vùng trước cổ tay làm xuất hiện hoặc làm tăng cảm giác tê , đau ở các ngón 1,2,3 , nữa ngoài ngón 4 (thần kinh giữa chi phối).
- Phalen test : giữ bàn tay ở tư thế gập tối đa trong khoảng 1 phút,có thể làm tăng đau và tê ở các ngón tay.
3 / CẬN LÂM SÀNG :
- Đo điện cơ (EMG) 2 tay: là tiêu chẩn vàng giúp chẩn đoán xác định , chẩn đoán mức độ và giúp phân biệt với hội chứng chèn ép rễ-dây tk cổ, hc đám rối tk cánh tay.
- X quang cột sống cổ 4 tư thế: cần thiết để loại trừ trường hợp HCOCT có kèm chèn ép rễ tk cổ do hẹp lỗ liên hợp.
- Siêu âm , X quang cổ tay nếu cần thiết để xác định cal xương lệch , u chèn ép vùng cổ tay.
IV. ĐIỀU TRỊ:
1/ Điều trị bảo tồn:
a. Các phương pháp không dùng thuốc:
- Nẹp cổ tay để giữ bàn tay ở vị trí trung gian
- Tập VLTL: kéo dãn cơ , siêu âm , bó parafin
- Châm cứu. Liệu trình điều trị: 1 lần/ngày (cách ngày), 1 liệu trình từ 10-15 lần, có thể từ 1-3 liệu trình
b. Các phương pháp dùng thuốc:
- Sinh tố nhóm B, ATP, Calxi.
- Kháng viêm non steroid đường uống: diclofenac, meloxicam, celecoxib, etoricoxib
- Thuốc giảm đau thần kinh : gabapentin , pregabalin ,Nucleo forte…
- Tiêm steroid tại đường hầm cổ tay
2/ Điều trị phẫu thuật:
Khi các phương pháp điều trị bảo tồn không đạt hiệu quả, đây là phương pháp điều trị chính , không mất máu , về trong ngày , cắt chỉ sau 7-10 ngày, vết mổ nhỏ trước cổ tay khó thấy khi lành.
Nếu bị bệnh không lâu chỉ cần mở ống cổ tay , cắt dây chằng ngang và giải phóng tk giữa là đủ. Nếu bị bệnh đã lâu, kích thích điện cơ không đáp ứng , có teo cơ gò cái thì bao ngoài thần kinh bị siết , ép chặt, xơ hóa ,teo lại , cần phải bóc tách và cắt bao ngoài thần kinh giữa đến nhánh quặt ngược.
